اقدام پژوهی

بسیاری از متخصصان معتقد به جسمانی بودن عوامل ، خودشان در نهایت در زمره شبه دانشمندان بودند و بعضی دیگر از دانشمندان کاذب به شمار می آمدند . مع هذا حتی این گروه دوم هم بخشی از مطالعات ما هستند چون نظریات آن ها در مورد بعضی از پدیده های روانی ، با این که بعدها خلاف آن اثبات شد باعث شدند تا دیگران به جستجو و اکتشاف توضیحاتی برای آن پدیده ها برآیند .

و چنین وضعیتی در مورد دکتر فرانتس آنتون مسمر (1815 – 1734) مصداق پیدا کرد.  در سال های بعد از 1770 هنگامی که آلمانی های فطری گرا و بریتانیایی های تداعی گرا هنوز برای درک روانشناسی به تفکر پایبند بودند ، مسمر که یک پزشک بود ، طبق این نظریه که نابسامانی های فکر و جسم بیماران در صورتی که میدان نیروی جاذبه آن ها مجدداً‌همسو بشود قابل درمان است در مورد بیمارانش از مغناطیس استفاده می‌کرد .

این نظریه به وضوح بی ربط می نمود ولی مداوای مبتنی بر آن چنان موفیت چشم گیری داشت که برای مدتی مسمر باعث خشم وینی ها و سپس دانشمندان پاریسی قبل از انقلاب فرانسه شد و حالا در این شرایط ما به گفتگو درباره او می پردازیم . سال 1778 است و ما در میدان و اندوم در تالاری به سبک باروک که نور کمرنگی بر آن حکمفرماست و مزین به آینه های بزرگ است قرار داریم . ده دوازده نفر خانم و آقای خوش لباس در اطراف ظرف بزرگی از چوب بلوط ایستاده اند و هرکدام یک سر میله های متعدد فلزی را که از ظرف پر از براده ها و تراشه های آهن ربا و مواد شیمیایی بیرون آمده است گرفته است . از اتاق مجاور صدای ضعیف موسیقی که توسط یک هارمونیکای شیشه ای نواخته می شود به گوش می رسد . پس از مدتی صدا از بین می رود . در قدری بیشتر باز می شود و شخصی که  ردای ارغوانی بلند و عجیبی بر تن دارد و یک میله آهنی را مثل عصای شاهانه در دست گرفته است واردمی شود و این دکتر مسمر است که معجزه ها می کند .

وقتی مسمر با چهره ای که بر آن آرواره هایش چهار گوش ، دهانش به صورت خطی طولانی و ابروانی آویخته ، با حالتی جدی و سهمگین ، با دقت تمام به مردی خیره می شود و دستور می دهد ( بخواب ) بیماران که مبهوت مانده اند غرق در هیجان می شوند .چشمان مرد بسته می شود و سرش به روی سینه اش می افتد . بیماران دیگر به نفس نفس می افتند . حالا دکتر مسمر با دقت به یک زن نگاه می کند و آن میله آهنی را آهسته به سوی او می گیرد ،او بر خود می لرزد و فریادی بر می آورد که گویی احساس او از سرتاسر جسمش بیرون می خزد . همان گونه که مسمر به حرکتش در میان حاضران ادامه می دهد، واکنش های بیماران قوی تر و قوی تر می شود .